Nawożenie jest konieczne do utrzymania i zwiększenia naturalnej żyzności gleby. Zapewnia ono odpowiedni wzrost roślin i sprawia, że są one właściwie odżywione. Warto jest w tym celu wykorzystywać nawozy naturalne, które są ekologiczne, a dodatkowo możemy je samodzielnie pozyskać. Naturalne nawozy dostarczają składników mineralnych i zwiększają zawartość próchnicy w glebie, a tym samym jej pojemność wodną i zdolność do sorbowania składników mineralnych. Staje się ona przez to bardziej przepuszczalna i przewiewna. Wykorzystując nawozy naturalne wprowadzamy do gleby wiele mikroorganizmów, co znacznie przyspiesza rozkład związków organicznych na składniki dostępne dla roślin. Nawozy naturalne działają powoli i długo, dlatego rośliny mogą z nich korzystać przez cały okres wegetacji, a nawet dłużej.
Nawożenie domowymi sposobami
Nawożenie domowymi sposobami pomaga nam utrzymać glebę w dobrej kondycji. Polega ono na wykorzystaniu materiałów organicznych pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Zawierają one substancje, które po złożonych przemianach tworzą substancje próchnicowe, mające korzystny wpływ na urodzajność gleby. Poprzez nawożenie domowymi sposobami wprowadzamy do podłoża makro- i mikroskładniki pokarmowe, niezbędne do życia i prawidłowego wzrostu roślin. Decydując się na nawozy naturalne możemy również sporo zaoszczędzić. Nie będziemy musieli kupować drogich preparatów i zastanawiać się, który z nich będzie odpowiedni i czy, aby na pewno skuteczny. Przygotowany samodzielnie nawóz będziemy mieć zawsze pod ręką. Dodatkowo możemy zrezygnować z kubła na odpady BIO. Resztki z kuchni zamiast wyrzucać, można wykorzystać na kompost, który później zastosujemy w ogrodzie. Nawożenie domowymi sposobami jest naprawdę efektywne, a dodatkowo ekologiczne. Mamy pewność, że działamy w zgodzie z naturą, a pozyskane związki pokarmowe są przyjazne dla środowiska oraz naszych roślin.
Rodzaje nawozów naturalnych
Nawozy naturalne mają mnóstwo zalet. Są ekologiczne oraz łatwo dostępne. Każdy rodzaj nawozów naturalnych zawiera składniki odżywcze, wpływające na prawidłowy wzrost roślin. Ulepszają one również jakość gleby, a ich działanie jest długotrwałe. Ryzyko przenawożenia w przypadku stosowania nawozów naturalnych jest znikome. Sięgając po nie mamy pewność, że nie zawierają żadnych sztucznych środków, jedynie te pochodzenia naturalnego. Jest to najtańsza metoda nawożenia, więc przy okazji możemy również zaoszczędzić. W miarę naszych możliwości, tego rodzaju nawóz można przygotować samodzielnie. Wyróżniamy następujące rodzaje nawozów naturalnych: kompost, obornik, wywary roślinne oraz poplon.
Nawozy naturalne -kompost
Kompost to doskonały nawóz naturalny, bogaty w składniki pokarmowe, które są łatwo przyswajane przez rośliny. Zawiera również próchnicę, poprawiającą znacznie jakość gleby. Proces kompostowania może przebiegać w pryzmach kompostowych lub kompostownikach. Kompostownik można wykonać samodzielnie z drewna lub kupić gotowy pojemnik z tworzywa sztucznego. Zakładając pryzmę wystarczy znaleźć odpowiednie miejsce, które będzie zacienione i osłonięte od reszty ogrodu. Powinno być ono suche lub odpowiednio zdrenowane. Można zrobić 20 cm warstwę drenażową, wykorzystując do tego gałęzie. Następnie tworzymy warstwę pochłaniającą składniki mineralne o grubości 10-20 cm. Można w tym celu zastosować torf, ziemię ogrodową lub słomę.
Na tak przygotowanym miejscu układamy warstwami różne odpadki organiczne: młode chwasty, liście, obierki, łodygi zdrowych roślin. Gdy warstwa kompostu osiągnie wysokość 30-40 cm zlewamy ją wodą i przykrywamy 5 cm warstwą ziemi lub torfu, a następnie układamy kolejną warstwę. Całkowita wysokość kompostu nie powinna przekraczać 150 cm wysokości. Na wierzchu pryzmy formujemy zagłębienie, dzięki czemu woda opadowa będzie wnikała w głąb niższych warstw. Aby dojrzewanie kompostu przebiegało prawidłowo, bardzo ważne jest zapewnienie dostępu tlenu, przez luźne układanie warstw oraz utrzymanie odpowiedniej wilgotności. Stos należy przerzucić co najmniej dwa razy w roku, wiosną i jesienią, tak, aby warstwa spodnia znalazła się na górze, a górna na spodzie. W przypadku suszy kompost należy zlewać wodą. Po roku tak przygotowany nawóz naturalny możemy wykorzystywać pod rośliny.
Obornik -nawożenie obornikiem
Obornik to nawóz naturalny składający się z odchodów zwierząt oraz ściółki. To, jaki jest jego skład, zależy w dużej mierze od tego od jakich zwierząt pochodzi, od rodzaju ściółki, sposobu żywienia zwierząt oraz jego przechowywania. Najczęściej do nawożenia stosowany jest obornik bydlęcy, obornik trzody chlewnej lub mieszany. Obornik dostarcza do gleby substancje organiczne, z których powstaje próchnica. Jest również bogaty w składniki pokarmowe takie jak: azot, potas, fosfor, wapń, magnez i mikroelementy. Obornik jest pełen drobnoustrojów, które rozkładają w glebie związki organiczne na składniki dostępne dla roślin. Jest to rodzaj nawozu naturalnego, który wpływa odkwaszająco na glebę i poprawia jej chłonność.
Obornik ma wielostronne i długotrwałe działanie (rozkłada się 3-4 lata). Może być on stosowany w formie świeżej, przekompostowanej, suszonej lub granulowanej. Lepiej jest stosować go wiosną niż jesienią, gdyż zawiera dużą ilość rozpuszczalnych składników pokarmowych, które na skutek obfitych opadów czy roztopów mogą zostać wypłukane. Należy pamiętać, że większość roślin nie toleruje świeżego obornika, dlatego musi być on przez jakiś czas składowany, aby zostały w nim rozłożone związki, mogące uszkodzić korzenie.
Wywary i gnojówki roślinne
Wywary i gnojówki roślinne także są rodzajem nawozów naturalnych i wspomagają prawidłowy wzrost roślin. Należy je stosować wczesną wiosną. Do ich przygotowania potrzebne nam będą duże, drewniane beczki ze szczelną pokrywą. Należy umieścić je w ustronnym miejscu, ze względu na nieprzyjemny zapach. Do sporządzania wywarów roślinnych i gnojówki najlepiej jest wykorzystywać deszczówkę ze względu na neutralny odczyn.
Wywar z pokrzyw
Pokrzywa zwyczajna -zawiera żelazo, związki krzemu i wapnia, wiele cennych związków mineralnych, witamin i substancji, które sprzyjają wzrostowi roślin. Aby przygotować gnojówkę z tej rośliny na 100 l wody potrzeba 10 kg pokrzyw. Należy je ściąć tuż przed kwitnieniem. Gnojówka powinna być mieszana po kilka minut rano i wieczorem, gdyż znacznie przyspiesza to proces fermentacji. Przygotowany nawóz wykorzystujemy w rozcieńczeniu 1:10.
Wywar z żywokostu
Żywokost -zawiera wiele cennych składników w tym potas. Gnojówkę z tej rośliny przygotowujemy podobnie jak tą z pokrzyw. Na 10 kg świeżych liści potrzebujemy 100 l deszczówki. W kwietniu możemy dodać do wyciągu również trochę korzeni. Po kilku dniach roztwór rozcieńczamy 3-5-krotnie i podlewamy nim rośliny. Gnojówka z żywokostu silnie stymuluje wzrost roślin.
Inne rośliny przygotowania wywarów roślinnych
- Tasznik pospolity- zawiera wiele cennych substancji. Naparów lub wyciągów z tej rośliny używamy do opryskiwania zaniedbanych lub jednostronnie wyjałowionych gleb. Działa on także korzystnie na rośliny, które ucierpiały na skutek zbyt wysokiej temperatury.
- Dziki bez czarny -można z niego zrobić świetną gnojówkę do nawożenia, która zawiera pożyteczne bakterie, pobudzające procesy glebowe. Potrzebujemy 1 kg świeżego dzikiego bzu i 10 l deszczówki. Nawozu używamy pod rośliny w rozcieńczeniu 1:10. Bez czarny zawiera dużo azotu, potasu i fosforu.
- Skrzyp polny -zawiera wiele soli mineralnych, w tym cenną krzemionkę, kwasy organiczne i witaminę B1. Do przygotowania gnojówki potrzebujemy 1 kg świeżego ziela skrzypu i 10 l deszczówki. Rozcieńczamy ją w stosunku 1:4 z wodą i podlewamy nią glebę. Wzmacnia ona rośliny i ma dobroczynny wpływ na podłoże.
- Mniszek lekarski- gnojówkę z tej rośliny warto jest przygotować z liści i kwiatów, ponieważ zawiera ona wtedy więcej fosforu i potasu, a jej odczyn jest lekko kwaśny (idealna dla roślin kwasolubnych). Nawóz wykorzystujemy w rozcieńczeniu 1:10. W gnojówce z mniszka lekarskiego znajdują się pożyteczne mikroorganizmy, które pobudzają procesy glebowe.
Poplon -nawóz zielony
Nawóz zielony to specjalnie wysiewane rośliny, a następnie przekopywane dla wzbogacenia gleby w składniki mineralne oraz próchnicę. Cechą charakterystyczną tych roślin jest głęboki system korzeniowy, który czerpie składniki mineralne z głębszych poziomów gleby. Pozyskują one także składniki pokarmowe ze związków trudno dostępnych dla roślin uprawnych. Po przekopaniu wszystkie te wartościowe substancje pozostają w podłożu. Rośliny poplonowe przyczyniają się również do polepszenia struktury gleby. Dzięki nim jej głębsze poziomy zyskują lepszą porowatość, przez co podłoże chłonie więcej wody z opadów. Najbardziej korzystne jest stosowanie na nawóz zielony roślin strączkowych, które żyją w symbiozie z bakteriami brodawkowymi, wzbogacając glebę w azot.
Szybki wzrost roślin poplonowych powoduje, że okrywają one całą powierzchnię gleby, przeciwdziałając erozji i wymywaniu składników pokarmowych. Wysiew roślin na nawóz zielony odbywa się najczęściej w lipcu lub sierpniu, gdy zostaną zebrane plony i nie jest planowana dalsza uprawa. Zaleca się ich późne przekopanie, tak, aby zaczęły się one rozkładać dopiero wczesną wiosną. Najczęściej wykorzystywanymi roślinami poplonowymi są: bób, łubin, gryka zwyczajna, sparceta siewna, gorczyca biała, lucerna siewna, rzodkiew zwyczajna, wyka siewna, koniczyna biała, fecelia. Mogą być one stosowane w czystym siewie (jeden gatunek) lub mieszankach.
