Czasem przekopując glebę w ogrodzie można spotkać niewielkie pędraki o kremowej lub żółtawej barwie. Powinniśmy zwrócić wtedy szczególną uwagę czy ich nagromadzenie nie jest zbyt duże i nie zagraża naszym roślinom ozdobnym. Jednym z najgroźniejszych gatunków podgryzających korzenie roślin są opuchlaki. W przypadku nadmiernego rozwoju ich populacji należy jak najszybciej zabrać się za ich zwalczanie, gdyż szkody jakie potrafią wyrządzić są często nieodwracalne. Niejednokrotnie odgryzają one niemal całe kępy roślin tuż przy ziemi powodując nagłe zamieranie nawet najbardziej cennych, dorodnych i rozrośniętych kęp bylin.
Czym są opuchlaki
Opuchlaki to owady bezskrzydłe z rzędu chrząszczy, będące szkodnikami roślin ogrodowych. Są one barwy szaroczarnej z żółtobrązowymi plamkami na pokrywach i dorastają do około 15 mm długości. Opuchlaki bardzo łatwo i licznie się rozmnażają, gdyż są dzieworodne (samiec nie jest potrzebny do rozmnażania). Samica po osiągnięciu dojrzałości płciowej składa od kilkuset do tysiąca jaj, z których po 2-3 tygodniach wylęgają się larwy. Mają one żółtobiaławe, pałąkowato wygięte ciało z wyraźną ciemniejszą główką i potrafią zimować w glebie. Następnie larwy przeobrażają się w poczwarki, a te w dorosłe owady. Rocznie występuje jedno pokolenie. Istnieje kilka gatunków opuchlaków: opuchlak rudonog (Otiorhynchus ovatus), opuchlak truskawkowiec (Otiorhynchus sulcatus), opuchlak pstrokacz (Otiorhynchus singularis ), opuchlak lilakowiec (Otiorhynchus rotundatus). Wszystkie z nich żerując, niszczą rośliny, a ich zwalczanie bez względu na gatunek jest takie samo. Opuchlaki pomimo tego, że wyglądają niepozornie, mogą spowodować wiele szkód w ogrodzie.
Szkody wyrządzone przez opuchlaki -jak żerują opuchlaki
Szkody w ogrodzie wyrządzają zarówno dorosłe chrząszcze jak i ich larwy. Opuchlak żeruje nocą, a za dnia chowa się w glebie. W charakterystyczny sposób wygryza on brzegi liści, tworząc na nich półokrągłe, dość duże dziury. Przysmakiem opuchlaków są nie tylko liście, ale także pąki i kora na cienkich gałązkach. Wiosną chrząszcze chętnie je obgryzają, co prowadzi do zamierania pędów. Prawdziwe szkody wyrządzają jednak nie dorosłe opuchlaki, ale ich larwy, żywiące się korzeniami. Ich duża ilość może doprowadzić do zahamowania wzrostu rośliny lub spowodować jej całkowite obumarcie. Larwy obgryzają miękką skórkę korzeni oraz podstawę pnia. Rośliny przez nie atakowane wyglądają początkowo jakby podsychały, następnie marnieją i obumierają. Po wyciągnięciu ich z gleby możemy zauważyć uszkodzone korzenie lub ich całkowity brak oraz larwy w różnym stadium rozwoju. Jeżeli jakaś roślina przez długi czas pięknie rośnie i nagle następuje więdnięcie liści i jej gwałtowne zamieranie -powodem są najczęściej opuchlaki, które zniszczyły w krótkim czasie jej system korzeniowy.
Rośliny, na których żeruje opuchlak
Opuchlak występuje pospolicie na różnych gatunkach roślin. Często można go spotkać na bylinach, krzewach i pnączach ozdobnych. Najczęściej opuchlaki żerują na roślinach grubolistnych. Do ulubionych roślin tych chrząszczy należą: różaneczniki, żurawki, trzmieliny, ostrokrzewy, maliny, truskawki. Opuchlaki chętnie żerują także na roślinach takich jak: pierwiosnki, paprocie, hortensje, złocienie, róże, lilaki, cisy, żywotniki, bluszcz, azalie, begonie, cyklameny, winorośl, rododendrony. Bardzo często można go spotkać w żurawkach, które niestety niszczy bardzo skutecznie zjadając często znaczną część systemu korzeniowego aż do samej nasady karpy.
Zwalczanie opuchlaków
Zwalczanie opuchlaków nie jest rzeczą łatwą i wymaga sporo cierpliwości. Sprawę utrudnia z pewnością to, że chrząszcze te szybko i licznie się rozmnażają i występują jednocześnie w różnych stadiach rozwojowych. Chcąc zwalczyć opuchlaki, trzeba pozbyć się zarówno dorosłych owadów jak i larw. Są to szkodniki, które ciężko wytępić, jednak należy podjąć z nimi walkę, by nie doprowadzić do ich rozprzestrzenienia i całkowitego zniszczenia przez nie uprawianych roślin. Istnieją różne metody zwalczania opuchlaków: mechaniczne, chemiczne oraz naturalne.
Mechaniczne zwalczanie opuchlaków
Opuchlaki można zwalczać mechanicznie, zbierając je i niszcząc. Trzeba to robić nocą, ponieważ właśnie wtedy opuszczają one kryjówki, aby żerować. Pomocne mogą okazać się deski, które należy rozłożyć wokół krzewów. Opuchlaki w dzień szukają schronienia w pobliżu rośliny, a deski sprawią, że zaczną się one pod nimi gromadzić, co znacznie ułatwi nam ich zbieranie. Można także rozstawić puste, ciemne naczynia, wypełnione cisem , który zwabi opuchlaki i zabije ze względu na toksyczne właściwości. Szkodniki można zwalczać mechanicznie przy okazji przekopywania ziemi, przesadzania czy dzielenia roślin. Jeżeli po poruszeniu gleby, zauważymy w niej jaja i larwy, należy ją dokładnie z nich oczyścić. Często mechaniczne zwalczanie opuchlaków nie przynosi pożądanych efektów, więc sięgamy wtedy po inne środki.
Chemiczne zwalczanie opuchlaków
Chemiczne zwalczanie opuchlaków polega na zastosowaniu oprysków i doglebowych środków chemicznych. Wśród preparatów dostępnych na rynku wyróżniamy: Fastac 100, Mospilan 20 SP, Pyrinex Extra 480 EC, Dursban 480 EC, Pyrifos Gold 480 EC, Owadofos Extra 480 EC, Jetban 480 EC, Golden Pyrifos 480 EC, Calypso, Apacz. Środki do chemicznego zwalczania opuchlaków powinny być stosowane wieczorem, kiedy chrząszcze rozpoczynają żerowanie. Warto pamiętać, aby preparaty doglebowe stosować, gdy podłoże jest dobrze nawilżone. Przy chemicznym zwalczaniu opuchlaków należy zachować szczególną ostrożność i postępować zgodnie z załączoną do preparatu instrukcją. Środki należy przechowywać w miejscu trudno dostępnym dla dzieci. Przestrzegamy zalecanego dawkowania, a zabiegi wykonujemy w bezwietrzne wieczory. Opuchlaki często uodparniają się na stosowane przeciwko nim środki, dlatego ich chemiczne zwalczanie może okazać się trudne i pracochłonne. Warto stosować zamiennie różne środki chemiczne, aby zmniejszyć szansę na uodpornienie się opuchlaków na substancję czynną.
Naturalna walka z opuchlakami
Formą naturalnej walki z larwami opuchlaków jest wykorzystanie nicieni, które żyją na określonych owadach. Ich zastosowanie jest bezpieczne zarówno dla roślin jak i ludzi. Z preparatów z nicieniami korzystamy zgodnie z załączoną instrukcją. Najlepiej jest zastosować je zaraz po otrzymaniu, jednak możliwe jest również ich przechowywanie w lodówce. Preparaty te miesza się z wodą i rozprowadza w pobliżu bryły korzeniowej rośliny. Nicienie odszukują w glebie larwy i wnikają w ich wnętrze, a następnie zarażają je bakteriami, które szybko się mnożą, powodując po kilku dniach śmierć szkodników. Do naturalnej walki z opuchlakami można też wykorzystać napar, wywar lub gnojówkę z wrotyczu i podlewać lub opryskiwać zaatakowane rośliny. Naszymi sprzymierzeńcami w walce z opuchlakami są również ptaki, pająki, stonogi, krety, ryjówki i owadożerne kręgowce.
Warto łączyć różne metody walki z opuchlakami jednocześnie, starannie kontrolować stan roślin i zwracać uwagę na nagłe zmiany ich wyglądu.
Profilaktyka w walce z opuchlakami
Profilaktyka w walce z opuchlakami opiera się na dokładnym obserwowaniu uprawianych roślin i zachowaniu ostrożności przy zakupie nowych okazów. Bardzo ważna jest szybka reakcja, w przypadku zauważenia charakterystycznych dla tego szkodnika uszkodzeń. W walce z opuchlakami należy być systematycznym i chronić cały ogród, a nie tylko zaatakowane rośliny. Musimy pamiętać o tym, że potrafią one szybko przenieść się z jednej rośliny na drugą. Szkodniki te najczęściej pojawiają się w naszym ogrodzie wraz z nowym okazem, dlatego też przy zakupie roślin dokładnie sprawdzajmy ich liście oraz bryłę korzeniową. Charakterystycznie wygryzione brzegi liści oraz larwy i jaja przy korzeniach są dla nas sygnałem do tego, aby nie kupować takiej sadzonki. Aby zapobiegać pojawieniu się opuchlaków w naszym ogrodzie warto jest nabywać rośliny z pewnych źródeł.
